โครงการความร่วมมือไทย-เยอรมันด้านพลังงาน คมนาคม และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (TGC EMC)

ความเป็นมา

ในการประชุม COP26 ประเทศไทยได้ประกาศเป้าหมายสองเป้าหมาย คือ ความเป็นกลางทางคาร์บอน (Carbon Neutrality) ภายในปี พ.ศ. 2593 และการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ (Net Zero) ภายในปี พ.ศ. 2608 เพื่อให้บรรลุเป้าหมายเหล่านี้ได้ ประเทศไทยจำเป็นจะต้องลดการปล่อยคาร์บอนออกจากภาคพลังงาน ภาคขนส่ง และภาคอุตสาหกรรม ที่ยังใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลเป็นหลัก และเพิ่มการผลิตพลังงานหมุนเวียน (Variable Renewable Energy – vRE) เช่น พลังงานลมและพลังงานแสงอาทิตย์ ซึ่งยังต่ำกว่าศักยภาพอยู่มาก

ศักยภาพของพลังงาน vRE ในประเทศไทยในปัจจุบันนั้นยังต่ำกว่าเกณฑ์ที่เหมาะสมอยู่มาก และภาคที่มีการใช้พลังงานเข้มข้น เช่น ภาคขนส่งและภาคอุตสาหกรรม ก็ยังคงใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลเป็นหลัก การนำ vRE เข้ามาใช้และการเปลี่ยนระบบพลังงานของภาคผู้ใช้พลังงานยังถูกจำกัดโดยอุปสรรคบางอย่างในภาคพลังงานไทย ไม่ว่าจะเป็นการดำเนินงานและวางแผนระบบพลังงานที่ขาดความยืดหยุ่น หรือทรัพยากรทางเทคโนโลยีและทักษะในการวางแผนเชิงบูรณาการที่มีอยู่อย่างจำกัด ซึ่งเป็นอุปสรรคขัดขวางการมุ่งสู่ระบบพลังงานหมุนเวียน ตลาดและหน่วยงานกำกับดูแลที่สามารถขับเคลื่อนการเปลี่ยนผ่านพลังงานยังไม่มีแนวทางที่จะบรรลุเป้าหมายความเป็นกลางทางคาร์บอนภายในปี พ.ศ. 2593 และเป้าหมายต่างๆของภาคส่วน นอกจากนี้ยังมีอุปสรรคอื่นๆ ได้แก่ การขาดแผนการลดการปล่อยคาร์บอนอย่างเป็นรูปธรรม และการขาดความเข้าใจเรื่องความร่วมมือและการเจรจาระหว่างภาคส่วนที่เพียงพอ ปัจจัยเหล่านี้เป็นอุปสรรคต่อการลงทุนและการเพิ่มการผลิต vRE และยังจำกัดบทบาท vRE ในฐานะพลังงานทางเลือกเพื่อกำจัดคาร์บอนจากภาคขนส่งและอุตสาหกรรมอีกด้วย

วัตถุประสงค์

องค์กรและหน่วยงานที่มีบทบาทสำคัญในประเทศไทยได้รับการสนับสนุนในการวางแผนและดำเนินกิจกรรมที่มุ่งสู่การเปลี่ยนแปลงในภาคพลังงาน ขนส่ง และอุตสาหกรรม ที่สอดคล้องกับเป้าหมายความเป็นกลางทางคาร์บอนภายในปี พ.ศ. 2593 ของรัฐบาลไทย

แนวทางการดำเนินงาน

โครงการสนับสนุนความพยายามของประเทศไทยที่จะบรรลุความเป็นกลางทางคาร์บอนภายในปี พ.ศ. 2593 โดยมุ่งเน้นที่ภาคส่วนผู้ปล่อยคาร์บอนหลักสองภาคส่วน ด้วยวิธีการดังต่อไปนี้

• สนับสนุนการเปลี่ยนผ่านพลังงานในภาคพลังงานและขนส่ง ผ่านการถ่ายทอดเทคโนโลยีและความรู้
• พัฒนาแม่แบบธุรกิจ ข้อบังคับ และนโยบายที่มุ่งเน้นเรื่องความร่วมมือระหว่างภาคส่วนอย่างชัดเจนเพื่อแก้ไขปัญหาระหว่างภาคส่วนที่เป็นอุปสรรคต่อการเปลี่ยนผ่านพลังงาน
• จัดตั้งห้องทดลองเมือง (city lab) ให้ความช่วยเหลือทางเทคนิค กฎหมายข้อบังคับ และธุรกิจแก่ผู้มีส่วนได้เสียในพื้นที่ และบูรณาการแผนการยกระดับการดำเนินงาน
• ให้การสนับสนุนด้านการเงินเพื่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในรูปแบบเงินลงทุนแรกเริ่ม (seed funding) เป็นต้น และการสนับสนุนด้านมาตรการพัฒนาศักยภาพของผู้จัดการกองทุนและผู้ที่มีโอกาสได้รับทุน

สนับสนุนงบประมาณโดย

กระทรวงเศรษฐกิจและการดำเนินการด้านสภาพภูมิอากาศ สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี (BMWK) ภายใต้แผนงานปกป้องการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศระดับสากล (IKI)

ประเทศ

ประเทศไทย

หน่วยงานดำเนินโครงการ

• กรมการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม (สส.) กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
• สำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและแผนสิ่งแวดล้อม (สผ.) กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
• สำนักงานนโยบายและแผนพลังงาน (สนพ.) กระทรวงพลังงาน
• กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน (พพ.) กระทรวงพลังงาน
• สำนักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร (สนข.) กระทรวงคมนาคม
• สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) กระทรวงเกษตรและสหกรณ์
• กรุงเทพมหานคร (กทม.)

หน่วยงานร่วมดำเนินงาน

• Agora Energiewende (Agora Energy)
• Agora Transport Transformation gGmbH (Agora Transport)
• Fraunhofer Cluster of Excellence Integrated Energy Systems CINES
• มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี
• วิทยาลัยพลังงานทดแทนและสมาร์ตกริดเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยนเรศวร
• สมาคมพลังงานหมุนเวียนไทย (อาร์อี 100)
• สมาคมยานยนต์ไฟฟ้าไทย

ระยะเวลาดำเนินโครงการ

มกราคม พ.ศ. 2565 – ธันวาคม พ.ศ. 2569