ความเป็นมา
ขยะมูลฝอยและน้ำเสียของประเทศไทยมีปริมาณเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง มีสาเหตุจากจำนวนประชากรที่เพิ่มขึ้น การขยายตัวทางเศรษฐกิจ และสังคมเมือง และพฤติกรรมผู้บริโภคที่เปลี่ยนไป ข้อมูลจากรายงานสถานการณ์ขยะมูลฝอยชุมชนของประเทศไทยพบว่าในปี พ.ศ. 2561 ประเทศไทยมีขยะมูลฝอยชุมชนเกิดขึ้นมากกว่า 27.8 ล้านตันเพิ่มขึ้นจากปี พ.ศ. 2560 ร้อยละ 1.64 ขยะมูลฝอยชุมชนที่ถูกนำกลับไปใช้ประโยชน์ 9.58 ล้านตัน (ร้อยละ 34) อีกจำนวน 10.88 ล้านตัน (ร้อยละ 39) ถูกกำจัดอย่างถูกต้อง ส่วนที่ถูกกำจัดไม่ถูกวิธีประมาณ 7.36 ล้านตัน (ร้อยละ 27) เช่น การเทกอง หรือการเผาในที่โล่ง
นอกจากนี้มีน้ำเสียเกิดขึ้นกว่า 9.7 ล้านลูกบาศก์เมตรต่อวันจากชุมชน ร้อยละ 27 ของปริมาณน้ำเสียที่เกิดขึ้นต่อวัน (2.6 ล้านลูกบาศก์เมตร) ได้รับการบำบัดโดยระบบบำบัดน้ำเสียรวมชุมชน แต่ระบบบำบัดน้ำเสียรวมชุมชนในปัจจุบันเดินระบบได้เพียงร้อยละ 40 จากศักยภาพของระบบทั้งหมดเท่านั้น เนื่องจากน้ำเสียรวบรวมเข้าสู่ระบบได้น้อย ท่อรวบรวมน้ำเสียเข้าสู่ระบบยังไม่ครอบคลุมทั่วถึง รวมทั้งงบประมาณในการดำเนินการบำบัดน้ำเสียที่มีอยู่อย่างจำกัด
การจัดการขยะมูลฝอยและน้ำเสียอย่างไม่ถูกต้องตามหลักวิชาการจะก่อให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพอนามัยของประชาชน รวมทั้งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมจากก๊าซเรือนกระจกอันนำไปสู่ภาวะโลกร้อน ซึ่งปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากการจัดการของเสีย คิดเป็นร้อยละ 5 จากปริมาณก๊าชเรือนกระจกทั้งหมดที่ประเทศไทยปล่อยสู่ชั้นบรรยากาศ
วัตถุประสงค์
เพื่อศึกษา ปรับปรุงกรอบนโยบาย มาตรการ ส่งเสริมให้เกิดสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการจัดการขยะมูลฝอยและน้ำเสียชุมชนแบบบูรณาการและเป็นมิตรต่อสภาพภูมิอากาศ เพื่อให้บรรลุเป้าหมายในการลดก๊าซเรือนกระจกของประเทศไทย
แนวทางการดำเนินงาน
โครงการฯเป็นส่วนหนึ่งของแผนงานความร่วมมือไทย-เยอรมัน ด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ โดยจะบูรณาการการทำงานกับแผนงานฯ เพื่อให้สามารถสนับสนุนการดำเนินการของประเทศไทยให้บรรลุเป้าหมายการลดก๊าชเรือนกระจก โดยมี 5 ผลผลิตหลักของโครงการฯ คือ
- การบูรณาการกลไกที่สนับสนุนการปกป้องการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในแผนหรือนโยบายที่เกี่ยวข้องกับการจัดการขยะมูลฝอยชุมชนและน้ำเสียชุมชนของประเทศ โดยร่วมมือกับหน่วยงานด้านการจัดการขยะมูลฝอยและน้ำเสียชุมชนเพื่อทบทวน และปรับปรุงนโยบาย ยุทธศาสตร์ แผนแม่บท หรือแผนปฎิบัติการที่มีอยู่ปัจจุบัน
- ระบบการจัดการขยะมูลฝอยชุมชนและน้ำเสียชุมชนแบบบูรณาการและเป็นมิตรต่อสภาพภูมิอากาศใน 4 พื้นที่นำร่องเพื่อศึกษา และพัฒนาแผนการจัดการขยะมูลฝอยชุมชนและน้ำเสียชุมชนแบบบูรณาการ เป็นมิตรต่อสภาพภูมิอากาศ ลดการปล่อยก๊าชเรือนกระจก
- ระบบการตรวจวัด ทวนสอบ รายงานข้อมูลการลดก๊าชเรือนกระจกของภาคของเสียมีความถูกต้อง โปร่งใส โดยการพัฒนาระบบการจัดการข้อมูลขยะมูลฝอยและน้ำเสียชุมชน
- กลไกการสนับสนุนทางการเงินเพื่อส่งเสริมการดำเนินการจัดการขยะมูลฝอยชุมชนและน้ำเสียชุมชนแบบบูรณาการและเป็นมิตรต่อสภาพภูมิอากาศโดยผู้เชี่ยวชาญทางด้านการเงิน จะให้คำปรึกษาเพื่อพัฒนารูปแบบการสนับสนุนทางการเงินรูปแบบใหม่ๆ
- การแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ ประสบการณ์ ผลการดำเนินการของโครงการฯในเวทีระดับประเทศและสากล
ผลการดำเนินโครงการที่ผ่านมา
- คณะกรรมการนโยบายการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศแห่งชาติเห็นชอบแผนปฏิบัติการลดก๊าซเรือนกระจกของประเทศในภาคขยะชุมชนและน้ำเสียชุมชน
- ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียได้ออกความคิดเห็นเพื่อพัฒนาแผนกลยุทธ์เพื่อการลดขยะอาหาร
- พัฒนากรอบการทำงานเพื่อเก็บข้อมูลพื้นฐานด้านขยะชุมชน และวิเคราะห์แนวทางการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกใน 3 พื้นที่นำร่อง
- เตรียมความพร้อมในการลงพื้นที่เก็บข้อมูลและพัฒนาฐานข้อมูลด้านขยะชุมชนของประเทศร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
- สนับสนุนการพัฒนาแนวทางระบบตรวจวัด รายงานผล และทวนสอบของภาคของเสียชุมชน รวมถึงแนวทางการพัฒนาศักยภาพของเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง
- วิเคราะห์และนำเสนอโอกาสและกลยุทธ์เชิงสนับสนุนที่เหมาะสมต่อการสนับสนุนทางการเงินเพื่อสภาพภูมิอากาศ
สนับสนุนงบประมาณโดย
กระทรวงสิ่งแวดล้อม คุ้มครองธรรมชาติ ความปลอดภัยทางปรมาณูและคุ้มครองผู้บริโภค สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี (BMUV)
ประเทศ
ไทย
หน่วยงานร่วมดำเนินงาน
กรมควบคุมมลพิษ (คพ.) กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น (สถ.)
ระยะเวลาดำเนินโครงการ
มกราคม 2561 – ธันวาคม 2565
ข้อมูลเพิ่มเติม
ข้อเสนอแนะเบื้องต้นในการคัดเลือกเทคโนโลยี การแปรรูปขยะเป็นพลังงาน