โครงการเพิ่มศักยภาพใช้มาตรการทางเศรษฐศาสตร์เพื่อคงคุณค่าความหลากหลายทางชีวภาพและระบบนิเวศ

ความเป็นมา

แม้ว่าภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้จะมีเนื้อที่เพียงร้อยละ 3 ของพื้นผิวโลกแต่ภูมิภาคนี้เป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของพันธุ์พืชและสัตว์มากถึงร้อยละ 20 ที่พบในโลก ความหลากหลายทางชีวภาพและระบบนิเวศเหล่านี้ให้บริการแก่ผู้คนในทุกระดับ ตั้งแต่การเป็นแหล่งอาหารและวัตถุดิบหล่อเลี้ยงการดำรงชีวิตของผู้คน การรักษาสมดุลของวัฏจักรน้ำและธาตุต่างๆ ให้เป็นไปอย่างสมดุลซึ่งเป็นฐานรากแห่งความมั่นคงในวิถีชีวิตและความเป็นอยู่ของประชาชน รวมไปจนถึงการเป็นแหล่งนันทนาการท่องเที่ยว และเป็นสัญญลักษณ์ที่มีค่าทางจิตใจและวัฒนธรรมของสังคมในระดับต่างๆ

แต่ช่วงสองศตวรรษที่ผ่านมา การขยายตัวทางเศรษฐกิจที่เป็นไปตามกลไกตลาดโลกและแรงจูงใจทางการเงินในท้องถิ่น ไม่ว่าจะเป็นการขับเคลื่อนของภาคอุสาหกรรม การตั้งถิ่นฐานบ้านเรือน การเกษตร หรือการท่องเที่ยว ล้วนส่งผลต่อการสูญเสียไปอย่างรวดเร็วของพื้นที่นิเวศและประชากรพืชและสัตว์ในธรรมชาติ จนเกิดความไม่สมดุลของระบบนิเวศ เกิดภัยธรรมชาติ ผู้คนสูญเสียชีวิตและทรัพย์สินมากมาย บ่อยครั้ง และรุนแรงยิ่งขึ้น การลดหรือยับยั้งภาวะการณ์เช่นนี้ นอกจากการใช้กฎหมายบังคับแล้ว อีกหนทางหนึ่งที่มีประสิทธิภาพ คือ การใช้แนวคิดเศรษฐศาสตร์ไป สร้างแรงจูงใจทางเศรษฐกิจที่เกื้อกูลต่อการอนุรักษ์ และบั่นทอนแรงจูงใจที่ทำให้เกิดพฤติกรรมหรือกิจกรรมที่ทำลายระบบนิเวศหรือเกิดการใช้อย่างไม่คำนึง

เป้าหมายรวม คือ ลดความสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพเพื่อประโยชน์สุขของชุมชนท้องถิ่น

วัตถุประสงค์หลักและแนวทางการดำเนินงาน

วัตถุประสงค์หลัก

• พัฒนากรอบกฎหมายระดับชาติให้เอื้อต่อการใช้เครื่องมือเศรษฐศาสตร์เพี่ออนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในผืนป่าอนุรักษ์และพื้นที่กันชน
• เสริมสร้างความเข้มแข็งในการอนุรักษ์โดยพัฒนาให้เกิดเครื่องมือเศรษฐศาสตร์ในพื้นที่นำร่อง
• เพิ่มศักยภาพบุคลากรและองค์กรในภูมิภาคเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ ถึงหลักการและประสบการณ์การใช้แนวคิดเศรษฐศาสตร์ระบบนิเวศและความหลากหลายทางชีวภาพ (TEEB) และการสร้างให้เกิดเครื่องมือเศรษฐศาสตร์เพื่อการอนุรักษ์

แนวทางการดำเนินงาน
ECO-BEST นำหลักการของเศรษฐศาสตร์ระบบนิเวศและความหลากหลายทางชีวภาพ (TEEB: The Economics of Ecosystems and Biodiversity) มาเผยแพร่ และประยุกต์ใช้จริงในการบริหารจัดการพื้นที่คุ้มครองและพื้นที่กันชนของไทย เพื่อให้เกิดข้อเสนอทางนโยบายหรือกฎหมายที่เกื้อกูลกับการใช้มาตรการทางเศรษฐศาสตร์ในการอนุรักษ์และจัดการพื้นที่  และร่วมกับภาคีต่างๆ นำร่อง ณ หมู่บ้านปางมะโอ (จังหวัดเชียงใหม่) ลุ่มน้ำคลองท่าดี (จังหวัดนครศรีธรรมราช) และกลุ่มป่ามรดกโลกดงพญาเย็น-เขาใหญ่ พัฒนาให้เกิดเครื่องมือเศรษฐศาสตร์เพื่ออนุรักษ์และฟื้นฟูระบบนิเวศ โดยคงไว้ซึ่งความมั่นคงทางเศรษฐกิจของผู้คนท้องถิ่น ให้เกิดเป็นต้นแบบในการเรียนรู้ร่วมกันของฝ่ายต่างๆ ทั้งในระดับชาติและระดับภูมิภาค

สนับสนุนงบประมาณโดย

• สหภาพยุโรป
• กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช