กรมควบคุมมลพิษ (คพ.) และ GIZ ร่วมพัฒนาโปรแกรมช่วยคำนวณสำหรับกำหนดอัตราค่าบริการบำบัดน้ำเสียชุมชน หรือ WISE (Wastewater treatment Infrastructure Service fee Estimation) ซึ่งเป็นเครื่องมือช่วยคำนวณต้นทุนการบำบัดน้ำเสีย และกำหนดอัตราค่าบริการบำบัดน้ำเสียชุมชนที่เหมาะสม
โปรแกรมดังกล่าวพัฒนาขึ้นเพื่อสนับสนุนภารกิจขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ตามกฎหมาย โดยเฉพาะในการขอรับการสนับสนุนงบประมาณก่อสร้างระบบบำบัดน้ำเสีย มาตรา 88 ของพระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535 โดยอปท. ต้องมีการกำหนดอัตราค่าบริการน้ำเสียที่สะท้อนต้นทุนที่แท้จริงของการดำเนินงาน และสอดคล้องกับหลักการผู้ก่อมลพิษเป็นผู้จ่าย(Polluter Pays Principle : PPP) เพื่อป้องกันความเสียหายต่อผู้คนและสิ่งแวดล้อม
ที่ผ่านมา ส่วนน้ำเสียชุมชน กรมควบคุมมลพิษ ในฐานะหน่วยงานสนับสนุนทางวิชาการ ได้ออกประกาศเรื่อง แนวทางการกำหนดอัตราค่าบริการบำบัดน้ำเสียชุมชน ซึ่งแสดงวิธีการพร้อมสูตรในการคำนวณต้นทุน เช่น ค่าบุคลากร ค่าไฟฟ้า ค่าบำรุงรักษาระบบ รวมถึงแนวทางการกำหนดอัตราค่าบริการ
อย่างไรก็ตาม เพื่ออำนวยความสะดวกแก่ อปท. และลดความผิดพลาดที่อาจเกิดขึ้นจากการคำนวณ คพ. จึงร่วมกับ GIZ ในการจัดจ้างที่ปรึกษาเพื่อพัฒนาโปรแกรม WISE และจัดการอบรม “การใช้โปรแกรมช่วยคำนวณสำหรับกำหนดอัตราค่าบริการบำบัดน้ำเสีย” เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2563 ณ โรงแรมอีสติน แกรนด์ สาทร กรุงเทพฯ เพื่อชี้แจงถึงที่มา หลักการคิดต้นทุนการบำบัดน้ำเสีย และแนวทางการกำหนดอัตราค่าบริการบำบัดน้ำเสีย รวมถึงทดลองใช้โปรแกรมดังกล่าว โดยมีผู้แทนจาก อปท. เจ้าหน้าที่จากองค์การจัดการน้ำเสีย (อจน.) สำนักสิ่งแวดล้อมภาค และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้าร่วม
ในระหว่างพิธีเปิด นายสมชาย ทรงประกอบ รองอธิบดี คพ. กล่าวถึงการสนับสนุนทางกฏหมายเพื่อให้การจัดการน้ำเสียชุมชนเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพว่า “ขณะนี้อยู่ในระหว่างแก้ไขบางมาตราของ พรบ. ที่เกี่ยวข้อง เพื่อช่วยให้ อปท. มีอำนาจและหน้าที่ดำเนินการจัดเก็บค่าบริการบำบัดน้ำเสียชัดเจนขึ้น รวมถึงส่งเสริมให้ อปท. นำรายได้จากการจัดเก็บค่าบริการฯ มาใช้ในการเดินระบบบำบัดน้ำเสียได้ทันที โดยไม่ต้องส่งคืนกระทรวงการคลัง และทำเรื่องเบิกงบประมาณเพื่อใช้ในการบำบัดน้ำเสีย”
นายชีระ วงศบูรณะ ผู้อำนวยการองค์การจัดการน้ำเสีย ย้ำว่างบประมาณเป็นปัจจัยสำคัญสำหรับการดำเนินงานระบบบำบัดน้ำเสีย การมีแนวทางและโปรแกรมช่วยคำนวณและกำหนดอัตราค่าบริการบำบัดน้ำเสียชุมชนให้กับ อปท. และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ย่อมส่งผลให้การจัดการน้ำเสียชุมชนดำเนินไปอย่างต่อเนื่อง และบำบัดน้ำได้ตามมาตรฐาน